Elk mens loopt risico als hij het huis uitgaat. Blinden en slechtzienden lopen als voetganger in het verkeer echter een aanzienlijk groter risico, omdat bij het deelnemen aan het verkeer vooral het zien een grote rol speelt. Of het nu gaat om lopen, fietsen, autorijden of reizen met het openbaar vervoer.
Sommige mogelijkheden zijn voor blinden en slechtzienden echter (nog) uitgesloten, zoals het zelfstandig autorijden en vaak ook fietsen. Zij maken daarom gebruik van het openbaar vervoer, taxi of ze gaan te voet. Blinde en slechtziende mensen maken daarbij voor hun eigen veiligheid gebruik van een witte stok met rode bandjes. Zo zijn zij herkenbaar als iemand met een visuele beperking en gaan mensen vaker aan de kant. Maar het meest gebruiken zij de stok bij het oversteken. Dan zijn zij ook wettelijk beschermd, ook als zij niet via een zebra oversteken.
In artikel 49 van het Reglement Verkeersregels en Verkeerstekens staat onder andere dat aan voetgangers met een witte stok die aangeven te willen oversteken, voorrang verleend moet worden. Van de blinde of slechtziende persoon wordt overigens verwacht dat hij duidelijk aangeeft wanneer hij wil oversteken.
In Nederland maken steeds meer mensen gebruik van een geleidehond als hulpmiddel. De hond heeft geleerd obstakels te vermijden en oriëntatie- en oversteekpunten te vinden. Het is een fabel dat de hond de weg weet. Ook hier geldt dat de blinde of slechtziende persoon zelf moet aangeven wanneer hij gaat oversteken. De hond doet dat niet. Hierbij gebruikt de blinde of slechtziende persoon een herkenningsstok van ongeveer 90 cm lang.
Behalve de signaleringsfunctie bij het lopen in drukke situaties en bij het oversteken heeft de taststok ook een bescherm- en een oriëntatiefunctie. Aan het uiteinde van deze stok zit een tik- of rolpunt. Een taststok komt tot aan de oksel.
De beschermfunctie houdt in dat de gebruiker voelt of er obstakels op zijn route zijn. De stok is dan een verlengstuk van de arm en je voelt obstakels voordat je er tegenaan loopt of erover struikelt.
De oriëntatiefunctie heeft betrekking op het gebruik van natuurlijke gidslijnen of speciale geleidelijnen die met de stok goed te voelen zijn om de route te kunnen volgen. Natuurlijke gidslijnen zijn bijvoorbeeld de gevels van woningen en winkels of de rand van een grasveld langs de stoep. Waar deze ontbreken of onduidelijk zijn, hebben geleidelijnen (ribbel- en noppentegels) een functie om de route te laten doorlopen.
Het tikgeluid van de taststok is bovendien bruikbaar voor het lokaliseren van gebouwen en objecten door de echowerking. Met een rolstok voel je veel beter de op- en afstapjes en zal je minder struikelen.
Hoe kunnen weggebruikers zien wanneer een stokgebruiker wil oversteken?
De blinde of slechtziende gaat op de rand van de stoep staan, zet de onderkant van de stok in de goot en strekt zijn arm. De stok is daardoor goed zichtbaar voor andere weggebruikers. Tijdens deze wacht- of luisterhouding en op gehoor word bepaald of de oversteek ingezet kan worden.
Dit is nog niet het moment dat u als weggebruiker hoeft te stoppen maar er wel op bedacht bent dat de blinde of slechtziende persoon over wil steken. Gewoon stoppen en voorrang verlenen is het beste dat u kunt doen. Het seinen met licht, toeteren, of roepen vanuit de auto helpt de blinde of slechtziende niet.
Stokgebruikers werd vroeger geleerd om twee voeten naast elkaar te zetten en zo te wachten op de stoeprand. Tegenwoordig, met het steeds drukker wordende verkeer, leren zij om een loophouding aan te nemen: één voet op de stoeprand en de andere voet een stap terug. Zo zien medeweggebruikers een actieve houding en reageren daarop.
Wanneer de stokgebruiker besluit over te steken brengt hij, met volledig horizontaal uitgestrekte arm, de stok in een hoek van ongeveer 45 graden schuin (beneden) naar voren. Nu bent u wettelijk verplicht om te stoppen.
De stokgebruiker wacht enkele ogenblikken zodat het verkeer (speciaal fietsers) kunnen reageren. Fietsers en ook elektrische auto’s zijn heel moeilijk te horen.
Tijdens het eerste deel van de oversteek blijft de stok schuin vooruit gericht. Ongeveer halverwege de weg wordt de stok weer gebruikt om eventueel geparkeerde auto’s en de stoeprand aan de overkant te kunnen voelen.
Op zaterdag 15 oktober 2022 van 11 tot 15 uur staan enkele Mobiliteitstrainers van Robert Coppes Stichting in de buurt van de Petruskerk. Zij kunnen u uitnodigen samen een stukje met een taststok te lopen waarbij u een speciale bril draagt die een visuele beperking simuleert.
Begin de dag met het nieuws uit je gemeente met de gratis Nieuwsbrief. KLIK HIER en meld je aan.
