Zo kun je oortjes op een veilige manier gebruiken
Als je je oortjes te hard zet, kun je gehoorschade oplopen. Maar daar blijft het niet altijd bij - er kunnen ook andere oorproblemen ontstaan. Hoe kun je oortjes dan wel veilig gebruiken? Wat is de beste manier om te luisteren zonder schade aan je gehoor of oren te riskeren?
Wat voor schade kun je oplopen bij het gebruik van
oortjes?
De blootstelling aan recreatieve muziek is de afgelopen
jaren sterk toegenomen, waardoor ook het risico op gehoorschade groter is
geworden. Je kunt dit oplopen door te hard en te lang naar geluid te luisteren,
bijvoorbeeld via je oortjes. Ook het bezoeken van festivals, discotheken en
andere evenementen kan leiden tot gehoorschade.
Gehoorschade houdt een verslechtering of verstoring van het gehoor in. Volgens Diane Smit, KNO-arts en otoloog aan het UMC, zijn er over het algemeen weinig andere problemen aan het oor zichtbaar; het is vooral het gehoor zelf waar zij zich zorgen over maakt.
Smit uit haar zorgen over toekomstige gehoorschade: ‘’Steeds meer mensen lopen op jonge leeftijd risico op muziekgerelateerde schade, en daarbovenop stijgt onze levensverwachting. Dat betekent dat de kans groter is dat je op jongere leeftijd gehoorverlies oploopt en daar vervolgens langer mee moet leven.”
Wat gaat er mis bij het gebruik van oortjes?
Het is daarom belangrijk dat mensen oortjes of een
koptelefoon op de juiste manier gebruiken. Smit legt uit dat veel mensen zich
niet realiseren hoe lang ze naar muziek luisteren: “Het is vaak onbedoeld, maar
mensen worden soms veel te lang blootgesteld aan te harde muziek.” Ze benadrukt
dat juist de combinatie van de duur én de luidheid bepalend is voor het risico
op schade.
Hoe hard mag je je oortjes zetten?
Als je boven de 80 decibel zit, moet je echt rekening gaan
houden met de duur waarop je naar iets luistert – ook bij het gebruik van
oortjes, zegt Smit. “Hier zijn verschillende richtlijnen voor, want als je
slechts een paar decibel omhoog gaat, kan dat al betekenen dat je de
luistertijd moet halveren om gehoorschade te voorkomen.” Ze raadt dan ook aan
om dit te controleren met de Oorcheck, zodat je kunt zien hoe hard en hoe lang je
veilig naar muziek kunt luisteren.
Daarom is het ook handig om op je telefoon of muziekdrager in te stellen dat je een waarschuwing krijgt wanneer je de geluidsgrens overschrijdt. “Je ziet vaak alleen een geluidsbalk, maar niet het aantal decibel. Door een waarschuwing te krijgen, weet je toch wanneer je te hard of te lang naar muziek luistert.’’
Naast het instellen van een waarschuwing kun je ook de 60/60-richtlijn volgen. De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) heeft een ‘make listening safe-initiatief’ waarin deze 60/60-richtlijn is opgenomen. Ze adviseren hierbij om niet langer dan 60 minuten achter elkaar naar muziek of audio te luisteren op maximaal 60 procent van het maximale volume. Dit helpt om gehoorverlies en schade te voorkomen.
Waar kun je op letten bij aanschaf van oortjes?
De luidheid van de muziek is een belangrijke factor bij het
ontstaan van gehoorschade. Daarom is het volgens Smit belangrijk om oortjes te
gebruiken die goed zitten. Daarmee bedoelt ze dat de oortjes een goede pasvorm
moeten hebben, zodat de muziek die je aan hebt staan ook effectief in de
gehoorgang terecht komt: “Op het moment dat er veel, zogenoemde, lekkage is,
ben je geneigd de muziek harder te zetten – en dat is juist niet de bedoeling.”
Daarnaast legt Smit uit dat het verstandig is om oortjes (of een koptelefoon) aan te schaffen met ruisonderdrukking, ook wel noise cancelling genoemd. “Wanneer er veel omgevingsgeluid is, ben je geneigd de muziek harder te zetten om dit te overstemmen. Met ruisonderdrukking hoef je de muziek minder hard af te spelen, waardoor het risico op gehoorschade afneemt.”
Wat is beter: oortjes of koptelefoon?
Als je naar muziek luistert, kun je dit doen via oortjes of
een koptelefoon. Volgens Smit is er in theorie een verschil tussen deze twee.
“Een koptelefoon zit meestal over je oor heen en sluit daardoor beter af voor
omgevingsgeluid, terwijl oortjes in de gehoorgang zitten en minder goed
afsluiten.” Daarom geeft ze aan dat je met oortjes vaak meer last hebt van
omgevingsruis, waardoor je geneigd bent de muziek harder te zetten.
"Ook zorgt het feit dat een koptelefoon over de oorschelp zit voor een minder schadelijke geluidsbelasting, omdat het geluid niet direct in de gehoorgang komt, zoals bij oortjes wel het geval is.” Smit benadrukt echter dat dit verschil relatief klein is, en dat het uiteindelijk vooral draait om het volume en de duur waarop je luistert.
Zit er verschil tussen muziekgenres?
Smit vertelt dat er weinig onderzoek is gedaan naar de
impact van verschillende muzieksoorten en de schade die mensen daarbij kunnen
oplopen. Wel geeft ze aan dat er binnen muziekgenres toch zeker nog wat
verschillen zijn. “Voor schade in de hoge tonen van je gehoor ben je relatief
gevoeliger dan voor lage tonen. Bij muziek met veel hoge tonen kun je dus
sneller merkbare schade oplopen.”
Daarnaast spelen pauzes in de muziek ook een rol. “Als een nummer weinig pauzes bevat, word je in dezelfde tijd blootgesteld aan meer lawaai dan bijvoorbeeld bij het luisteren naar een podcast. Met vooral gesproken tekst, zoals in een podcast, zitten veel meer natuurlijke pauzes, waardoor je oor niet constant wordt blootgesteld aan geluid en je dus minder kans hebt op schade.”
Bron: radar
